Hơn 80% số lượng Voi đã biến mất ở Việt Nam
Tại Việt Nam, loài Voi châu Á từng có một vùng phân bố khá rộng từ Lai Châu dọc dãy Trường Sơn tới Tây Ninh và Bà Rịa-Vũng Tàu. Các địa phương từng ghi nhận quần thể Voi là Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước.
Theo Danh lục đỏ Việt Nam , vào năm 1990, loài Voi ở Việt Nam ước tính còn khoảng 1000 - 1500 cá thể. Tuy nhiên, 19 năm sau đó, số lượng cá thể chỉ còn dưới 200 con, tập trung chủ yếu ở Đắk Lắk (khoảng trên 100 cá thể), các nơi khác chỉ ghi nhận những tiểu quần thể nhỏ dưới 10 cá thể.
Các nhà khoa học lý giải, ở một số nơi loài Voi sinh sống, diện tích rừng tự nhiên bị suy giảm nghiêm trọng, chia cắt mạnh khiến vùng hoạt động của voi bị thu hẹp, xung đột voi - người gia tăng như ở Xuyên Mộc (Bà Rịa - Vũng Tàu), Tánh Linh, Đức Linh (Bình Thuận), Định Quán và Tân Phú (Đồng Nai), Ea HLeo (Đắc Lắc). Trong các năm 1993 và 2001 phải di chuyển các đàn voi ở Xuyên Mộc và Đức Linh tới Vườn Quốc gia Yok Đôn.
Loài Voi châu Á.
Hiện tại, ước tính quần thể Voi châu á ở Việt Nam chỉ còn khoảng 100-120 cá thể, phân bố rải rác ở các tỉnh Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Đăk Lăk, Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Đáng buồn là phần lớn các đàn voi chỉ có dưới 10 cá thể, sống tách biệt nhau, cấu trúc tuổi và tỉ lệ giới tính trong đàn không phù hợp để phát triển nên nguy cơ suy thoái do "quần thể nhỏ" và giao phối cận huyết là rất lớn.
Hiện nay chỉ ghi nhận 3 khu vực có số lượng voi trên 10 cá thể, có cấu trúc đàn phù hợp ở VQG Yok Đôn (Huyện Ea Súp, Đăk Lăk) khoảng 60-65 cá thể, Vườn Quốc gia Pù Mát (Nghệ An) còn khoảng 11-14 cá thể và Vườn Quốc gia Cát Tiên – Khu bảo tồn Thiên nhiên Văn hoá Đồng Nai còn khoảng 10-14 cá thể.
Các nhà bảo tồn nhận định, các đàn voi hoang dã ở Việt Nam đều đang đứng trước nguy cơ bị săn bắn và xâm hại để làm thực phẩm, dược liệu, đồ mỹ nghệ. Từ năm 2009 đến năm 2021 có khoảng 29 cá thể voi bị sát hại hoặc gặp tai nạn. Trung bình mỗi năm có ít nhất 4 cá thể voi bị chết hoặc gặp tai nạn, chiếm khoảng 3-4% tổng số cá thể voi hiện còn.
Ngoài ra, sinh cảnh sống của loài cũng bị chia cắt, thu hẹp và suy thoái do xâm lấn đất rừng tự nhiên để mở rộng đất sản xuất, khai thác lâm sản và xung đột với con người.
Nhằm bảo vệ các quần thể Voi quý hiếm, Chính phủ đã phê duyệt kế hoạch hành động khẩn cấp và đề án để bảo tồn Voi ở Việt Nam vào các năm 2006, 2013, 2020. Nhiều chương trình bảo tồn Voi cũng đang được thực hiện ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Đắk Lắk và Đồng Nai.
Các nhà khoa học đề xuất, cần tiếp tục quản lý, bảo vệ sinh cảnh sống ở các khu vực có Voi phân bố, mở rộng và phục hồi sinh cảnh tự nhiên trong vùng hoạt động của Voi. Bên cạnh đó, cần phát triển các tiểu quần thể Voi hiện có, liên kết và tạo cơ hội giao lưu giữa các đàn Voi có số lượng dưới 10 cá thể.
Ngoài ra, cần có giải pháp mạnh tay trong kiểm soát việc săn bắt, buôn bán các sản phẩm từ Voi, thực hiện chương trình bảo vệ nhân nuôi sinh sản đàn Voi đã thuần dưỡng vì mục đích bảo tồn cũng như tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo tồn Voi.
No comments